مدرسه علمیه نرجس زاهدان

بسم الله الرحمن الرحیم مادرم فاطمه ( س ) را ديدم كه شب جمعه تا صبح مشغول عبادت و ركوع و سجود بود و شنيدم كه براي مؤمنين دعا ميكرد و اسامي آنان را ذكر مينمود و براي آنان بسيار دعا مي كرد ولي براي خودش دعا نكرد ، پس به او عرض كردم : مادر چرا همان طور كه براي ديگران دعا كردي براي خودت دعا نكردي ، فرمودند : پسرم ، اول همسايه را مقدم دارو سپس خود و اهل خانه را . حضرت امام حسن (ع) خانواده سالم علمی فرهنگی اجتماعی ازدواج > صداقت و امانت داری از ویژگی های خانواده قرآنی صداقت و امانت داری از ویژگی های خانواده قرآنی زهرا آقامیری تشکیل خانواده قرآنی درجامعه مشکل است و صداقت و امانت داری از ویژگی های خانواده قرآنی می باشد. زهرا آقامیری، مشاور ارشد خانواده در بخش خانواده هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن و درمورد ویژگی‌های خانواده قرآنی به خبرنگار شبستان گفت: از دیدگاه قرآن مهمترین اسوه حضرت فاطمه(س) است که در کارها و فعالیت‌های اجتماعی در امور منزل به عنوان الگوی بانوان معرفی می‌شود و برای مردان نیز حضرت علی(ع) بالاترین شاهد و مثال هستند. وی افزود: متأسفانه ما در بخش آموزش مسایل اجتماعی براساس اسوه‌‌های دینی و قرآنی ضعیف عمل کردیم و موفق نبودیم، درحالی که آموزش و پرورش به راحتی می‌تواند مسئله حجاب را به عنوان یکی از مشخصه‌های خانواده قرآنی بر روی یک کودک هفت ساله پیاده کند که در این زمینه صداوسیما نیز تا حد زیادی مورد انتقاد است. وی درمورد آموزش همسرداری براساس قرآن گفت: ما در مقاطع مختلف تحصیلی در آموزش و پرورش و مهم تر از همه در دبیرستان هیچ درس و کتابی را حتی به شکل تحلیل یافته در موضوع همسرداری برای دختران و پسران ارایه نکرده‌ایم. در مقوله ازدواج ابتدا باید مفهوم و هدف از ازدواج به طور کامل مورد بررسی قرارگیرد تا مفهوم واقعی آن برای افراد تبیین شود. وی افزود: ازدواج فقط براساس تمایلات مادی و جسمی نیست و تمایلات مادی و جسمی در مرحله آخر از خواسته‌ها قرار دارند. وی یادآورشد: متأسفانه در جامعه به محض رسیدن سن دختر و پسر به حد مورد نظر خانواده‌ها، نسخه ازدواج برای آنها درنظر گرفته می‌شود. اما برای این ازدواج هیچ یک از دختر و پسر شناختی نسبت به یکدیگر ندارند و هدف زندگی را نمی‌دانند. وی خاطرنشان کرد: دین اسلام ویژگی‌های کامل همسرداری را به طور کامل برای مرد و زن تشریح کرده است اما ویژگی‌های همسرداری در اسلام غریب مانده است، دین اسلام در مورد جزئی‌ترین حقوق دستورالعمل کاربردی ارایه می‌دهد. به طور مثال درمورد آراستگی زن و مرد برای یکدیگر و توجه به خواسته‌های طرفین از امام محمدباقر(ع) نقل شده است که روزی فردی به خانه حضرت به عنوان میهمان وارد شدند و امام محمدباقر(ع) لباس قرمز پوشیده بودند. میهمان از ایشان دلیل پوشیدن لباس قرمز را سوال کردند و امام محمدباقر(ع) فرمودند تا زمانی که در خانه هستم، برای انسباط خاطر همسرم از این رنگ لباس استفاده می‌کنم. آقامیری در مورد ویژگی‌های خانواده قرآنی در جامعه قرآنی گفت: خانواده قرآنی در جامعه قرآنی فقط در یک ماه نمایشگاه قرآن و محافل قرآنی خلاصه نمی‌شود. متاسفانه ما در محافل عمومی مثل سمینارها و فرهنگسراها کمتر رنگ و بوی قرآنی مشاهده می‌کنیم و علت آن این است که فقط به پوسته قرآن اکتفا کرد‌ه‌ایم. وی گفت: درحال حاضر درصد عظیمی از کودکان و نوجوانان حافظان قرآن هستند و یا به دنبال گرفتن مدارک قرآنی هستند، اما در خانواده به طور جدی خلاء قرآنی دارند و درمورد رفتارهای اجتماعی و رویارویی با مسایل مختلف اجتماع رنگ و بوی قرآنی پیدا نکرده‌اند، درحالی که حافظ خوب قرآن هستند. وی اظهارداشت: محصولات قرآنی خوب است اما آیا مشاوره قرآنی نیز داریم، متأسفانه مادیات بیشتر از معنویات در خط فکری افراد جامعه قرارگرفته است. خانواده قرآنی ملول و مریض نیست. افراد در خانواده قرآنی به دنبال کسب روزی حلال هستند و برای بدست آوردن بسیار تلاش می‌کنند. صداقت، امانت‌داری، سبزی و سرزندگی از مشخصات خانواده قرآنی است. وی تعاون، نوع‌دوستی، ایثار و فداکاری را از مشخصات خانواده قرآنی برشمرد و افزود: برای رسیدن به خانواده قرآنی نهاد آموزش و پرورش باید یک نهاد قرآنی باشد اما آموزش و پرورش با ارایه الگو بدون توجه به روحیه کودکان و نوجوانان و حتی وضعیت جغرافیایی آنها برنامه‌های تعلیم و تربیت را تدوین می کند که در نهایت هم در عرصه عمل و زندگی واقعی کارایی حقیقی را ندارد. آقامیری صداوسیما را مهمترین رسانه هر کشوری خواند و افزود: صداوسیما مهمترین بخش رسانه‌ای در هر کشور است اما نتوانسته در بخش آموزش خانواده قرآنی در ساعات ویژه‌ای از یک هفته و یا یک ماه، برنامه‌ای مدون و به شکل مرتب ارایه دهد. وی تصریح کرد: آموزش نباید فقط به شبکه آموزش و یا کتب درسی محدود شود. اما صداوسیما در ساعات تعیین شده برنامه‌های آموزش مختلف را در رنگ و لعاب خاص ارایه می‌کند، درحالی که درمورد آموزش دین و عفت زنان کمرنگ عمل می‌کند. وی خاطرنشان کرد: اطلاع‌رسانی و آگاهی همراه با آموزش درمورد مراحل مختلف تشکیل خانواده قرآنی بسیار ضعیف است و همین موضوع معضل اصلی جامعه و سرمنشأ مشکلات مختلف اجتماعی است. وی گفت: آموزش احترام به والدین، حق‌الناس و احترام به حقوق دیگران درقالب داستان، حکم و نقاشی باید از دوره کودکستان آغاز شود و در مقاطع بالاتر مثل راهنمایی با مسایل عاطفی عجین شود و در دبیرستان بحث همسرداری کاملا براساس آموزه‌های دینی و قرآنی ارایه شود تا جوانان از تجربیات نادرست یکدیگر در این زمینه استفاده نکنند. این تجربیات منشأ کج‌روی‌ها و انحرافات بعدی است. شایان ذکر است، هفدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن 25 مرداد تا 23 شهریور در مصلای امام خمینی(ره) پذیرای بازدیدکنندگان و علاقه مندان به ساحت مقدس قرآن کریم است. بایسته های خانواده از دیدگاه قرآن اشاره: سلسله نوشتارهای “اساسنامه خانواده قرآنی” – که ان شاء الله بناست انتشاری مستمر داشته باشد- مجموعه ای است که می کوشد در پرتو تبیین ویژگیهای خانواده از منظر قرآن، با تکیه بر یک سلسله راه کارهای عملی و کاربردی، شما را در دستیابی به یک خانواده موفق قرآنی رهنمون شود. این سلسله به قلم و کوشش استاد دکتر سید محسن میرباقری، عضو هیأت علمی دانشگاه و چهره نام آشنا در عرصه قرآن پژوهی کشور نوشته و با اندکی تصرف به صورت روزانه پیش کش حضورتان می گردد؛ امید که سودمند و مقبول نظر افتد. خانواده قرآنی(1) اشاره خانواده به عنوان رکین ترین رکن جوامع بشری و البته سرنوشت سازترین آنها، همواره مورد توجه جامعه شناسان و مربیان امور تربیتی بوده است. این اجتماع کوچک، قطع نظر از کارکرد روانی اش –که کانونی آرامش زاست- بستری تربیتی و معرفتی نیز هست. افراد، نخست در دامن خانواده، روابط محبت آمیز، احترام متقابل و مسولیت پذیری را تجربه می کنند، و آنگاه از این آموخته ها در روابط پیچیده تر اجتماعی بهره می گیرند. بنا بر گزارش آمار و ارقام، خلاء تربیت درست خانوادگی، در بیشتر بزهکاران و مجرمان اجتماعی، به عنوان مهمترین عامل در ارتکاب رفتارهای هنجارشکنانه قلمداد شده است. قرآن به عنوان، منبع اصلی و لایزال دین مبین اسلام، بر کارکرد انسانی و اجتماعی خانواده توجه داشته و دستوراتی نجات بخش و روشنگر در این باره فرود آورده است. سلسله نوشتارهای “اساسنامه خانواده قرآنی” – که ان شاء الله بناست انتشاری مستمر داشته باشد- مجموعه ای است که می کوشد در پرتو تبیین ویژگیهای خانواده از منظر قرآن، با تکیه به یک سلسله راه کارهای عملی و کاربردی، شما را در دستیابی به یک خانواده موفق قرآنی رهنمون شود. این سلسله با عنوان” به رنگ آسمان” و به قلم استاد دکتر سید محسن میرباقری ، عضو هیأت علمی دانشگاه و چهره نام آشنا در عرصه قرآن پژوهی کشور نوشته و تنظیم شده است. امید که سودمند و مقبول نظر افتد. خانواده و نیازهای فردی اهمیت و جایگاه خانواده بر هیچ کس پوشیده نیست. انسانها از کودکی در کانون خانواده رشد می یابند و معمولاً انسانهایی از موفقیت بیشتری برخوردارند که کانون خانواده آنها گرمتر و محکمتر بوده است. در دنیای غرب که نظام خانواده جایگاه اصلی خود را از دست داده است مشکلات گوناگونی پدید آمده که حتی برخی از نویسندگان غربی هم بدان اعتراف دارند. هر انسانی احتیاجات و نیازهایی دارد که بسیاری از آن باید در کانون خانواده تأمین شود. این نیازها به طور کلی عبارت است از : الف: نیازهای فیزیکی و جسمی این دسته از نیازها شامل نیاز به غذا، لباس و حتی روابط جنسی میان همسران است، هرچند نیاز به روابط جنسی را می توان در دایره نیازهای روانی نیز جای داد. با این حال از نیازهای فیزیکی و جسمی است که در مرحله اول بروزمی کند و نسبت به سایر نیازها خود را بیشتر می نمایاند و به همین میزان نیز توجه و اهمیت بیشتری را می طلبد. ب: نیازهای امنیتی هر انسانی به طور طبیعی دوستداران است که در آرامش و امنیت باشد و حتی برای زندگی و آینده آن هراسی به دل راه ندهد. امنیت و آرامش نیازی است که بخش عمده ای از آن باید در خانواده تأمین شود. هر یک از اعضای خانواده باید در حد توان خود این فضا را برای دیگران ایجاد کند.اگر هم? اعضای خانواده به وظایف الهی و اخلاقی خود عمل کنند، بدون تردید خانه به محلی امن و سرشار از آسایش و آرامش تبدیل می گردد. ارمغان خجست? این آسایش، آرامش بخشیدن به افراد خانواده است که چه بسا در بیرون مشکلاتی دارند اما در خانه و در میان جمع خانواده آن را از خاطر می برند. در پرتو خانواده ای آرام است که افراد برای ورود به فردای جامعه انرژیهای جدیدی را کسب می کنند ج: نیازهای عاطفی پس از برآورده شدن نیازهای فیزیکی و جسمی و نیز نیازهای امنیتی فرد که آرامش را به وی ارزانی می دارد، نیاز دیگری جلوه می کند که ذیل نیازهای عاطفی فرد جای می گیرد. نیاز به محبت در وجود همه افراد بشر چه خردسال و چه بزرگسال وجود دارد و تنها در نحوه تجلی آن است که متفاوت می نماید، به طوری که در کودکان به گونه ای بروزمی کند و در بزرگسالان به گونه ای دیگر. اولین و مهمترین جایگاه تأمین عواطف خانواده است. د: نیازهای شخصیتی نیازهای شخصیتی ناظر به نیازهایی است که توجه به آن احترام و عزت نفس آدمی را پاس می نهد . هرکسی دوست دارد شخصیت و احترام او حفظ شود و با حرمت و بزرگواری با او برخورد گردد. احساس ذلت شاید از هر رنجی بدتر باشد. شکل گیری پایه اولیه این امر نیز به خانواده باز می گردد. ه: نیاز به رشد و کمال ازنظر فطری همه انسانها خواهان مسیر رشد و کمال اند نیاز به کمال چندان به جنسیت ربطی ندارد. مردان و زنان مایلند که افراد محترم و توانمند و مؤثری باشند. مشکلات فکری و اقتصادی و اجتماعی شان حل شود و به ویژه در مسائل اخلاقی و معنوی ارتقاء یابند مسأله هویت و هدف از زندگی را سامان دهند. و: نیاز به معنویات گذشته از پنج نیاز فوق نیاز دیگری در همه انسانها وجود دارد که گاه از آن غفلت می شود. مهمترین و بالاترین نیاز هر فرد نیاز به معنویات و رشد و رشد در این زمینه است. نیاز به ارتباط با خدای سبحان در وجود هر فردی سرشته شده است و باعث جلوگیری از بسیاری از اضطرابها و نگرانیها می شود؛ زیرا دلها با نام و یاد خدا آرام می گیرد.«اَلا بِذِکرِ اللهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ» آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش می یابد. خصوصیات خانواده قرآنی خانواده ای سالم برای آن که بتواند تمامی نیازهای افراد خود را برآورده سازد، باید ویژگیهای ممتازی داشته باشد. آقایان به طور معمول پیشرفت خود را در تحولات اجتماعی و کامیابیهای اقتصادی می بینند. برای خانمها هم باید شرایط مهیا شود که این احساس رشد و پیشرفت در آنها نیز به وجود آید. البته در دستورات دینی نکاتی مطرح شده است تا آقایان بر اساس آن زمینه رشد را به طور مستقیم برای همسرانشان فراهم کنند. بخشی از احساس رشد در بانوان از طریق مادری و تربیت فرزندان حاصل می گردد. با وجود این زمینه رشد در ابعاد دیگر نیز باید فراهم گردد. قرآن کریم خانواده قرآنی را چنین معرفی می کند: «وَ مِن آیاتِهِ أن خَلَقَ لَکُم مِن أنفُسِکُم اَزواجاً لِتَسکُنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّهً وَ رَحمَهً أنَّ فی ذلِک لَایاتِ لِقَومٍ یَتَفَکَّرونَ» و از نشانه های او این که از [نوع] خودتان همسرانی برای شما آفریده تا بدانها آرام گیرید، و میانتان دوستی و رحمت نهاد. آری در این [نعمت] برای مردمی که می اندیشند قطعاً نشانه هایی است. اگرچه این آیه به طور مستقیم به خانواده نمی پردازد و بحث اصلی اش ازدواج و کارکرد آن است، اما با توجه به اینکه ازدواج پایه تشکیل خانواده است، در این باره هم می توان چندین نکته را از آن دریافت. قرآن به عنوان، منبع اصلی و لایزال دین مبین اسلام، بر کارکرد انسانی و اجتماعی خانواده توجه داشته و دستوراتی نجات بخش و روشنگر در این باره فرود آورده است. الف: «و مِنَ آیاتِهِ أن خَلَقَ لَکُم مِن أنفُسِکُم اَزواجاً» این بخش از آیه بیان می دارد که همسران شما از جنس خودتانند، برای انسان همسری از جنس فرشتگان آفریده نشده است. بنابراین هر فرد باید به همسرش به چشم یک انسان همانند خودش بنگرد و کرامت او را محترم بشمارد. ب: لِتَسکُنُوال إِلَیها بر پایه این بخش از آیه خانه و خانواده باید محل سکون و آرامش باشد نه محل فرسایش. بی شک در خانه ای که محل آرامش برای افراد خانواده نیست مشکلات رخ می نماید و بر هم? اعضای خانواده است که برای برطرف شدن آن تلاش کنند. اگر همه اعضای خانواده به وظایف الهی و اخلاقی خود عمل کنند، بدون تردید خانه به محلی امن و سرشار از آسایش و آرامش تبدیل می گردد. ارمغان خجسته این آسایش، آرامش بخشیدن به افراد خانواده است که چه بسا در بیرون مشکلاتی دارند اما در خانه و در میان جمع خانواده آن را از خاطر می برند. در پرتو خانواده ای آرام است که افراد برای ورود به فردای جامعه انرژیهای جدیدی را کسب می کنند… خصوصیات خانواده قرآنی)) 2)) قرآن بایسته های خانواده از دیدگاه مسؤولیت پذیری در خانواده همچنان که در جامعه ای بزرگ مسؤولیتها کارساز است و انجام درست آن جامعه را سامان می بخشد. در خانواده هم احساس مسؤولیت و انجام درست و به موقع آن خانواده را که جامعه ای کوچک و مقدس به شمار می رود. به سوی فلاح و رستگاری رهنمون می گردد. برای رسیدن به این مهم در آغاز باید جایگاه افراد مشخص شود؛ چون مسؤولیت زمانی معنا می یابد که وظیفه و جایگاه فرد مسؤول مشخص شده باشد. همان طور که هیچ فردی بدون وظیفه نیست، هیچ یکی از افراد هم همه وظایف را ندارند. دوم این که باید مسؤولیتها تقسیم شود. در خانواده باید در گام اول جایگاه مرد و زن مشخص شود. هنگامی که مسؤولیتها بنابر جایگاه فرد معنا پیدا می کند. در گام بعدی به تقسیم مسؤولیتها پرداخته می شود. قرآن کریم همان طور که برای مرد مسؤولیتهایی را بیان می کند برای بانوان هم به وظایفی اشاره می کند. باید توجه داشته باشیم که تقسیم مسؤولیتها به معنای تعیین ارزشمندی و کرامت افراد نیست، بلکه بر اساس توانمندیهاست که هر مسؤولیتی مشخص می گردد. مهمترین نکته در مسأله مسؤولیت و مسؤولیت پذیری امانتداری است. این نکته را در سوره یوسف هنگامی که آن حضرت می خواهد خزانه داری حکومت مصر را قبول کند، می یابیم: «إِنّی حَفیظُ علیمُ» نمونه دیگری که قرآن کریم به آن اشاره می کند، هنگامی است که دختر حضرت شعیب علیه السلام به پدر پیشنهاد می کند که حضرت موسی علیه السلام را برای کار اجیر کند؛« یا أبَتِ استَاجِرهُ إِنَّ خَیرَ مَنِ استَأجَرتَ القَوِیُّ الآمینٌ» ای پدر، او را استخدام کن؛ چرا که بهترین کسی است که استخدام می کنی: هم نیرومند [و هم] در خور اعتماد است. در این بیان نیز به خوبی می بینیم توانمندی و قدرت یکی دیگر از نکته های شایان توجه در پذیرش مسؤولیت است. احساس مسؤولیت به یک معنا عبارت است از به انجام رساندن تمامی وظایف که افراد مسؤول به آن نیاز دارند، لذا مسؤولیت امری فراگیر است و برای تعیین یک مسؤول ویژگیهای گوناگونی را می بایست در نظر داشت. در نظام خانواده نه زن بودن ملاک کرامت و برتری است و نه مرد بودن دلیلی برای ارزشمندی بیشتر، از نظر قرآن کریم ملاک برتری و کرامت انسانی فقط تقواست. از میان زن و مرد هر کدام که با تقواتر باشند نزد خداوند محبوبترند و از درجه کرامت بیشتری برخوردار. قرآن کریم می فرماید: «یا اَیُّها النّاسُ إِنّا خَلَقناکُم مِن ذَکَرٍ اَو اُنثی وَ جَعَلناکُم شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفوا إِن اَکرمَکُم عِندَ اللهِ أتقاکُم» مردم، ما شمار را از مرد و زنی آفریدیم، و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید. در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست». از دیدگاه قرآن کریم ارزش اعمال انسان به جنسیت وی مربوط نمی شود. اگر کسی عمل خوبی انجام دهد،نتیجه عملش رامی بیند و تفاوتی نمی کند که زن باشد یا مرد. در پیشگاه الهی همه یکسانند و به یک میزان از کرامت انسانی بهره مند و کرامت بیشتر زمانی به دست می آید که فرد در راه تقوا گام بیشتری بردارد و تلاش بیشتری کند. مهمترین نکته در پذیرش مسوولیت، امانتداری است.این نکته در ضمن داستان خزانه داری یوسف و شبانی موسی(علیهما السلام)مورد تاکید قرار گرفته است پروردگار متعال می فرماید: « أنّی لا اُضیعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنکُم مِن ذَکَرٍ اَو اُنثی» من عمل هیچ صاحب عملی از شما را، از مرد یا زن، تباه نمی کنم. مبرهن است که جامعه چه کوچک و چه بزرگ احتیاج به یک مدیر و مسؤول دارد و اداره آن جامعه با دو مدیر و دو مسؤول امکان پذیر نیست؛ چه در آن صورت کارها و امور به سامان نمی رسد. همیشه در یک جامعه صرفنظر از کوچکی و بزرگی یک نفر در رأس می ایستد و مسؤولیت انجام امور را بر عهده می گیرد. با دقت در امور رایج بشری و بالاتر از آن حتی امور الهی، به دست می آید که کلام آخر را همیشه یک نفر می زند و بقیه افراد، کار مشاوره و رایزنی را انجام می دهند. همچنین است در نظام خانواده. این که قرآن کریم برای خانواده مسؤول تعیین می نماید؛ نشانه ارزش بخشیدن به کانون خانواده است و گویای این نکته که خانواده در نگاه این کتاب آسمانی حائز اهمیت است لذا برای واگذاری مسؤولیت باید فرد اصلح انتخاب گردد. در این میان باید توجه داشت بحث بر سر اصلح بودن در میان زن و مرد است نه پرهیزگارتر بودن؛ به دیگر سخن باید دید کدام یک برای پذیرش مسؤولیت خانواده صلاحیت بیشتری دارد و کدام از توانمندی بیشتری برای این امر برخوردار است. البته نباید فراموش کرد که تنها مرجع تعیین صلاحیت پروردگار حکیم است. نکته شایان توجه این که پذیرش مسؤولیت نباید ایجاد نگرانی کند، بلکه مسؤولیت امری مقدس است که اگر فرد مفهوم آن را به خوبی دریابد و از آن پاسداری کند، اجر و پاداش بی حساب را از آن خود ساخته است. همه افراد در پیشگاه خداوند مسؤولند و باید به وظایف خود عمل کنند و هر چه این مسؤولیت بزرگتر و سنگین تر باشد، اجر و پاداش بیشتری به آن تعلق می گیرد. در حدیثی نبوی آمده است: «یا مَعاشِرَ قُرَاء القُرآنِ اِتَّقُوال اللهَ عَزَّوَجَلَّ فیما حَمَلکُم مِن کِتابِهِ فَإِنّی مَسؤولٌ وَ إِنَّکُم مَسؤُولُونَ . إِنِی مَسؤُولُ عَن تَبلیغِ الرِّسالَهِ وَ اَمَّا أنتُم فَتُسألُونَ عَمّا حَمَلکُم مِن کِتابِ اللهِ وَ سُنَّتی» ای قاریان قرآن، در آنچه از کتاب پروردگار متعال فراگرفته اید تقوای الهی را پیشه سازید که من و شما مسؤولیت داریم، من مسؤول تبلیغ رسالت خویشم و شما مسوولید نسبت به آنچه از کتاب خداوند و آیین و سنتم فرا گرفته اید. در بیان حضرت رسول (ص) آشکارا مشخص است که مسؤولیت امری کاملاً طرفینی است؛ یعنی در یک جامعه علاوه بر رهبران مردم آن جامعه هم مسؤولند و همه در قبال مسؤولیتی که دارند پرسیده خواهند شد. شایان ذکر است که مسؤول در حوزه مسؤولیتش باید اختیارات کافی داشته باشد تا بتواند به وظایفی که بر عهده دارد به خوبی عمل کند هیچ کس حق دخالت در حوزه مسؤولیت دیگری را ندارد و در عین حال باید به مشاوره، همکاری و همیاری دیگران توجه گردد در ادامه ویژگیهای مسؤول خانواده بررسی می شود. اساسنامه خانواده قرآنی (3) بایسته های خانواده از دیدگاه قرآن ویژگیهای مسؤول خانواده مسؤول خانواده، مانند هر مدیر و مسؤول دیگری صفات و ویژگیهایی دارد. این ویژگیها عبارت است عبارت است از: الف: وفای به عهد اولین و مهمترین ویژگی یک مسؤول وفادار بودن اوست. هر مدیری در هر جایگاه و مقامی باید نبت به انجام وظایفی که برعهده دارد، وفادار باشد. در بحث مربوط به «وفای به عهد» توضیح بیشتری در این زمینه بیان خواهد شد. ب: خداترسی یک مدیر همیشه در دل هراسی دارد که آیا می تواند مسؤولیت خود را آن گونه که خدا می خواهد به انجام برساند. اینان همواره این بیان قرآنی را سرلوحه کار خود قرار می دهند: «وَیَخشَونَ رَبَّهُم وَ یخافُونَ سُوءَ الحِساب» و از پروردگارشان می ترسند و از خستی حساب بیم دارند. قوامیّت به معنای سرپرستی است به گونه ای که مرد حافظ تمامی جنبه های رشد و تعالی خانواده خود باشد.البته واضح است که قوامیت و مسؤولیتهایی را به دنبال دارد. این مسؤولیتها درباره همسر و فرزندان است. و مرد باید تا آخر نسبت به آن وفادار باقی بماند. ج: برخورد کریمانه از ویژگیهای یک مدیر آن است که با افراد تحت پوشش اش رفتاری کریمانه داشته باشد و در حد امکان بدیها را با نیکی پاسخ دهد. مشکلات و گاه تخلفات را به بهترین شیوه دفع نماید و از هر گونه خشونت بپرهیزد. ساده ترین راه توسل در مدیریت به خشونت است. چنان که در سیاست هم دیکتاتوری، راحت ترین نوع حکومت می باشد و دیکتاتورها به سادگی به اهداف خود دست می یابند. گاهی یک مدیر اندیشمند و با تدبیر از سر مهر و با یک لبخند می تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند قرآن کریم به زیبایی می فرماید: «وَییدرَؤُونَ بالحَسَنَهِ السَّیئَهَ» و بدی را با نیکی می زدایند. مسؤولیتهای آقایان قرآن کریم مسؤولیت اداره زندگی و مدیریت آن را به مرد واگذار کرده است. البته این به معنای برتری تمام مردها بر تمام زنها نیست. برتری حقیقی برتری در تقواست و مسلم است که هر مدیر باید تقوای لازم را داشته باشد. 1.قوامیت و سرپرستی قرآن کریم می فرماید: «اَلرجالُ قَوّامُونَ عَلَی النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللهُ بَعضَهُم عَلی بَعضٍ وَ بِما أنفَقُوا مِن أموالِهِم» مردان سرپرست زنانند؛ به دلیل آنکه خدا برخی از ایشان را بر برخی برتری داده ونیز به دلیل آن که از اموالشان خرج می کنند. قوامیّت به معنای سرپرستی است به گونه ای که مرد حافظ تمامی جنبه های رشد و تعالی خانواده خود باشد.البته واضح است که قوامیت و مسؤولیتهایی را به دنبال دارد. این مسؤولیتها درباره همسر و فرزندان است. و مرد باید تا آخر نسبت به آن وفادار باقی بماند. در تفاسیر در ذیل آیه فوق، قوامیت مردان به قوامیت والیان بر رعیت خویش تشبیه شده است؛ یعنی همچنان که والیان نسبت به رعیت خود مسؤولند مردها هم نسبت به همسر و فرزندان خود مسؤولیت دارند. بنابراین همان طور که اگر برای رعیت مشکلی پیش آید، والی احساس مسؤولیت می کند مرد هم باید نسبت به همسرش همین طور باشد و مشکل او را مشکل خود بداند در حوزه مسؤولیتش جدیّت به خرج دهد. قرآن کریم علت محول کردن مسؤولیت به مرد را چنین بیان می دارد که به طور کلی توانمندی مردان بیشتر از زنان است. با این حال گاهی بعضی از خانمها از نظر مدیریت بر مرد ها برتری دارند. لذا در ادامه آیه این دلیل را با کمی ابهام بیان می دارد و می-فرماید: به خاطر آن که خداوند برخی از آنها را بر بعضی دیگر برتری داده است و به خاطر آن که مردان از اموال خود هزینه زندگی را تأمین می کنند. خانواده در تعامل با جامعه است و مشکلات اجتماع در خانواده با هم ارتباط دارد و گاهی لازم می شود برای حفاظت از کیان خانواده، مرد خود را سپر خانواده سازد. 2. تأمین اقتصاد خانواده 3. هدایت خانواده به سوی فلاح و رستگاری 4. تربیت فرزندان تالیف: دکتر سید محسن میرباقری زهرا آقامیری: کارشناس مشاور خانواده تبیان: شکوری_کارشناس بخش قرآن وبلاگ نویس : منور نیشابوری کادر مدرسه علمیه نرچس(س) ________________________________________ تالیف: دکتر سید محسن میرباقری فرآوری: شکوری_کارشناس بخش قرآن